อาการของโรคไขสันหลังอักเสบเฉียบพลัน (Acute Transverse Myelitis - ATM)

[siritidaphon]

อาการของโรคไขสันหลังอักเสบเฉียบพลัน (Acute Transverse Myelitis - ATM)

ไขสันหลังอักเสบเฉียบพลัน (Acute Transverse Myelitis - ATM) คือภาวะร้ายแรงทางระบบประสาทที่เกิดจากการอักเสบของเนื้อเยื่อไขสันหลังเฉพาะส่วน (Transverse) ทำให้เกิดการขัดขวางการส่งผ่านกระแสประสาทระหว่างสมองกับร่างกายส่วนล่าง อาการมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว (เฉียบพลัน) ภายในไม่กี่ชั่วโมงจนถึงหลายวัน และอาจนำไปสู่ภาวะอัมพาตและทุพพลภาพถาวรได้


สาเหตุหลัก
สาเหตุที่แท้จริงมักไม่ทราบแน่ชัด (Idiopathic) ในผู้ป่วยหลายราย แต่ส่วนใหญ่เชื่อว่าเกิดจาก ปฏิกิริยาภูมิต้านทานตนเองที่ผิดปกติ โดยมีปัจจัยกระตุ้นดังนี้:

การติดเชื้อ (Infections): เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด

ไวรัส: เช่น เริม (Herpes Virus), อีสุกอีใส, งูสวัด, หัดเยอรมัน, เอนเทอโรไวรัส, ไข้หวัดใหญ่

แบคทีเรีย: เช่น วัณโรค, ซิฟิลิส, ไมโคพลาสมา

โรคแพ้ภูมิตนเอง (Autoimmune Diseases):

โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple Sclerosis - MS)

โรคเอสแอลอี (Systemic Lupus Erythematosus - SLE)

โรคปลอกประสาทอักเสบของระบบประสาทส่วนกลางชนิดเอ็นเอ็มโอ (Neuromyelitis Optica Spectrum Disorder - NMOSD)

อื่น ๆ: การได้รับวัคซีนบางชนิด (พบน้อยมาก), หรือภาวะขาดเลือดไปเลี้ยงไขสันหลัง

อาการและสัญญาณเตือน
อาการมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและเป็นสัญญาณอันตรายที่ต้องรีบพบแพทย์ทันที:


อาการอ่อนแรง (Motor Symptoms):

กล้ามเนื้ออ่อนแรงเฉียบพลัน: มักเริ่มที่ปลายเท้าแล้วลามขึ้นไปที่ขา อาจกลายเป็น อัมพาตครึ่งล่าง (Paraplegia) หรือหากเกิดที่ไขสันหลังส่วนคอ อาจเกิด อัมพาตทั้งสี่แขนขา (Quadriplegia)

อาการทางความรู้สึก (Sensory Symptoms):

ชาหรือปวดเสียว: รู้สึกชาบริเวณแขนขา หรือช่วงลำตัว

ความรู้สึกที่ผิดปกติ: มีความรู้สึกเหมือนถูกไฟช็อต หรือมีเข็มทิ่ม

ปวด: มักมีอาการปวดหลังอย่างรุนแรง ซึ่งอาจร้าวลงไปที่ขา

การรับความรู้สึกผิดปกติ: ความรู้สึกร้อน-เย็น หรือเจ็บปวดผิดปกติ

ความผิดปกติของระบบขับถ่าย (Autonomic Symptoms):

ปัสสาวะและอุจจาระลำบาก: กลั้นปัสสาวะไม่ได้ หรือปัสสาวะไม่ออก

ความรู้สึกทางเพศลดลง


การรักษา

เนื่องจากเป็นภาวะเฉียบพลันและรุนแรง การรักษาจึงต้องทำในโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด เพื่อลดการอักเสบและจำกัดความเสียหายของไขสันหลัง

การรักษาในระยะเฉียบพลัน:

สเตียรอยด์ขนาดสูง (High-dose Intravenous Corticosteroids): เป็นการรักษาหลักเพื่อลดการอักเสบของไขสันหลัง

การเปลี่ยนถ่ายพลาสมา (Plasmapheresis) หรือ IVIG: ใช้ในกรณีที่อาการไม่ดีขึ้นหลังได้รับสเตียรอยด์ หรือเป็นกรณีที่สงสัยว่าเกิดจากความผิดปกติของภูมิคุ้มกัน

ยาฆ่าเชื้อเฉพาะ: ให้ยาต้านไวรัส หรือยาปฏิชีวนะ หากผลตรวจยืนยันว่าเกิดจากการติดเชื้อที่จำเพาะ


การรักษาในระยะฟื้นฟู:

กายภาพบำบัด: มีความสำคัญอย่างยิ่งเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่อ่อนแรง ป้องกันกล้ามเนื้อลีบ และฝึกการเดิน

การจัดการอาการแทรกซ้อน: รักษาอาการปวดเรื้อรัง และฝึกการขับถ่ายเพื่อควบคุมระบบปัสสาวะและอุจจาระ

หมายเหตุ: หากมีอาการอ่อนแรง ชา หรือควบคุมระบบขับถ่ายไม่ได้อย่างเฉียบพลัน ควร รีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที เนื่องจากอาการเหล่านี้อาจเป็นผลจากโรคทางระบบประสาทอื่น ๆ ที่ต้องได้รับการผ่าตัดฉุกเฉินได้เช่นกัน